آشنایی با سرطان دهانه رحم و درمان آن
سرطان دهانه رحم (سرطان سرویکس) چیست؟
دومین سرطان شایع و چهارمین عامل سرطانی منجر به مرگ در زنان، سرطان دهانه رحم یا سرطان سرویکس (گردن رحم) می باشد. سالیانه صدها هزار زن در سراسر جهان به این بیماری مبتلا می شوند.
دهانه رحم (سرویکس) یک لوله باریک در پایین ترین قسمت رحم زنان است که به طرف واژن ادامه پیدا می کند.این عضو از بدن نیز مانند سایر اعضای بدن سلول های مختلفی دارد که در صورت نیاز بدن این سلول ها تقسیم می شوند. حال اگر این سلول ها بدون عدم نیاز بدن شروع به تقسیم سلولی غیرطبیعی کنند به توده های بافتی تبدیل می شوند که به آنها تومور گفته می شود و از طریق جریان خون و سیستم لنفاوی به سایر اعضای بدن مانند مثانه، روده که مجاور این قسمت هستند گسترش پیدا می کنند. یکی از مواردی که باعث خطرناک شدن این سرطان می شود این است که علائم این بیماری تا زمانی که گسترش نیافته و پیشرفته نشده بروز نمی کنند و پس از گسترش آن به مثانه، روده، کبد و ریه علائم آن مشخص می شوند.
اگراین بیماری به موقع و در مراحل اولیه تشخیص داده شود قابل درمان است. به همین خاطر اگر فرد تغییرات و علائم غیر معمولی در اندام جنسی و تناسلی خود مشاهده کرد باید سریعا به پزشک متخصص مراجعه کند زیرا احتمال درمان در مراحل اولیه بسیار بیشتر از مراحل پیشرفته تر شده این بیماری است.
عوامل ایجاد سرطان دهانه رحم
عفونت به ویروس پاپیلون انسانی یا HPV در ۹۰ درصد موارد باعث ایجاد این بیماری در افراد می شود. فرد ممکن است چندین سال به این ویروس آلوده باشد و از آن بی اطلاع باشد. این ویروس زمانی که به مدت طولانی در بدن فرد باشد ممکن است به طور تدریجی خود را نشان دهد و برخی سلول های دهانه رحم را تبدیل به سلول های سرطانی خطرناک کند. البته در بسیاری از افراد نیز عفونت به این ویروس باعث ایجاد بیماری نمی شود.
افراد زیر نیز بسیار مستعد ابتلا به سرطان دهانه رحم هستند:
- افرادی که به دخانیات اعتیاد دارند.
• افرادی که بارداری و زایمان های متعدد داشته اند.
• افرادی که دارای سیستم ایمنی ضعیف هستند: مانند افرادی که دارو مصرف می کنند یا مبتلا به ایدز هستند.
• افرادی که قرص های ضدبارداری خوراکی به مدت ۵ سال یا بیشتر مصرف کرده اند.
• افرادی که در سنین پایین رابطه جنسی خود را آغاز کرده اند.
• افرادی که دارای شریک های جنسی متعدد هستند.
• افرادی که همسرشان دارای چند شریک جنسی است.
• افرادی که دچار کمبود ویتامین A ، C و اسید فولیک هستند.
• افرادی که دچار چاقی مفرط هستند.
• افرادی که فرزندی نداشته اند.
علائم سرطان دهانه رحم
- خون ریزی غیر طبیعی از واژن
این علامت ممکن است نشانه بیماری های دیگر نیز باشد ولی به طور کلی به دلیل ایجاد توده های غیر طبیعی و پاره شدن مویرگ های اطراف آن خونریزی ایجاد می شود. این خون ریزی امکان دارد پس از رابطه جنسی، بین دوره های قاعدگی، پس از معاینات لگنی، پس از دوش واژینال و حتی پس از یائسگی اتفاق افتد. - ترشحات مکرر و غیرمعمولی از واژن
اگر ترشحات بی بو و دارای رنگی روشن بود طبیعی است ولی اگر ترشحات زیاد و به رنگ قهوه ای یا رنگ پریده باشند یا با خون مخلوط باشند غیر طبیعی خواهد بود. - داشتن درد در هنگام برقراری رابطه جنسی
درد شدید در هنگام رابطه جنسی نشان می دهد سرطان به ناحیه تناسلی گسترش یافته است. البته امکان دارد این درد به دلیل سرطان نبوده و ممکن است بر اثر عفونت و بیماری های جنسی مانند STD باشد. - احساس فشار و درد شدید در لگن
درد لگن در زنان به خصوص در زمان قاعدگی به دلیل چرخه طبیعی آن شایع است. ولی اگر در زمان غیر از قاعدگی و به صورت ناگهانی ایجاد شود یک هشدار برای سرطان سرویکس است و حتی نشان می دهد این بیماری در مراحل پیشرفته ای قرار دارد. - احساس درد در هنگام ادرار
شایع ترین علامت سرطان سرویکس احساس درد و ناراحتی در هنگام ادرار است و علائم آن سوزش و احساس تنگی در مجاری ادراری است. این موضوع نشان دهنده پیشرفت سرطان به دستگاه ادراری است. البته توجه کنید هر درد و سوزشی در مجاری ادراری حتما بر اثر سرطان نیست و می تواند دلایل مختلفی مثل عفونت ادراری یا قارچی، مشکلات مثانه و حتی بیماری های جنسی داشته باشد. - تغییرات در دوران قاعدگی
این مورد نیز یکی از علائم شایع این بیماری است که دوران قاعدگی طولانی تر شده و حجم خونریزی نیز شدیدتر خواهد بود. - بی اختیاری در ادرار
اگر فردی مایعات زیاد مصرف می کند بی اختیاری در ادرار امری طبیعی است. ولی اگر به طور ناگهانی و بدون دلیل در فرد رخ دهد و ادرار نیز خونی باشد ممکن است یکی از علائم سرطان دهانه رحم باشد. - کاهش وزن
کاهش وزن ناگهانی و بی دلیل از علائم شایع در همه سرطان هاست پس در مورد سرطان سرویکس نیز صدق می کند. - خستگی مفرط
احساس خستگی در صورت عدم فعالیت های بدنی می تواند یک علامت برای بیماری در فرد باشد. - پا درد و کمر درد
درد پاها و تورم آنها به دلیل عدم گردش خون در آنهاست که ناشی از سرطان است این درد با تشدید بیماری دائمی می شود و حتی باعث ایجاد کمر درد نیز می شود. - خروج مدفوع و ادرار از واژن
روش های تشخیص سرطان دهانه رحم
- پاپ اسمیر:این مورد یک آزمایش موفق در تشخیص است که ساده و بدون درد است که با نمونه برداری ازسلول های داخل یا اطراف رحم و آنها را برای شناسایی سلول های غیر عادی بررسی می کنند.
- آزمایش DNA HPV:در این آزمایش HPV از نظر پر خطر بودن بررسی می شود. این آزمایش برای افرادی که تست پاپ اسمیر آنها غیرعادی است توصیه می شود.
- کولپوسکوپی:یک آزمایش ساده است که مدت کوتاهی طول نمی کشد و متخصص بوسیله دستگاهی به نام کولپوسکوپ سلول های دهانه رحم را چندین برابر بزرگتر می کند و بررسی می کند. در صورتیکه پزشک در تست پاپ اسمیر مورد مشکوکی مشاهده کرد باید حتما بیمار را کولپوسکوپی کند.
آیامی دانید کولپوسکوپی چیست و هزینه آن چقدر است؟
- کورتاژ دهانه رحم:خراش دهی و برداشتن سلول های داخلی دهانه رحم را گویند که یکی از روشهای تشخیصسرطان دهانه رحماست.
روش های درمان سرطان دهانه رحم
درمان این بیماری بسته به این سرطان که در چه مرحله ای باشد میتواند شامل درمان های زیر باشد:
- عمل جراحی: میتواند باجراحی برداشتن رحم، غدد لنفاوی، تخمدان ها و لوله های فالوپ باشد.
• شیمی درمانی
• رادیوتراپی (پرتو درمانی)
این درمان ها ممکن است به تنهایی یا به صورت ترکیبی بر روی بیمار انجام شوند.
پیشگیری از سرطان دهانه رحم
- معاینات منظم و دوره ای و انجام آزمایشاتپاپ اسمیر
• زدن واکسن HPV قبل از بیست سالگی
• عدم مصرف دخانیات
• داشتن رابطه جنسی امن و سالم
تشخیص و درمان سرطان تخمدان
سرطان هنگامی به وجود می آید که سلول ها دچار تغییرات بدخیم می شوند و شروع به رشد و تکثیر غیر قابل کنترل می کنند و موجب شکل دهی تومورهای بدخیم یا سرطانی می شوند.
سرطان تخمدان هنگامی رخ می دهد که توموری در یکی یا هر دو تخمدان فرد تشکیل شود.
در ادامه این مقاله به سرطان تخمدان و روش های تشخیص، درمان و پیشگیری از سرطان تخمدان می پردازیم.
سرطان تخمدان چیست؟
تخمدان ها غده های تولید مثل زنان هستند که تخمک تولید می کنند و همچنین مسئول ترشح هورمون های استروژن و پروژسترون هستند. سرطان تخمدان هنگامی رخ می دهد که سلول های غیر طبیعی تخمدان شروع به تکثیر غیر قابل کنترل می کنند و موجب تشکیل تومور می شوند. در صورت عدم درمان، تومور ممکن است به دیگر بخش های بدن سرایت کند که به آن سرطان متاستاتیک تخمدان یا متاستاز سرطان تخمدان گفته می شوند.
تمام تومورها بدخیم نیستند. تومورهای خوش خیم نیز ممکن است در تخمدان رشد کنند اما برخلاف تومورهای سرطانی به دیگر بخش های بدن سرایت نمی کنند.
انواع سرطان تخمدان و سن ابتلا به سرطان تخمدان
تخمدان از سه نوع سلول تشکیل شده است و هر نوع سلول ممکن است موجب رشد تومورسرطانی متفاوتی شود:
- تومورهای اپیتلیال:حدود ۹۰ درصد سرطان های تخمدان از این دست هستند و بیشتر در زنان یائسه (۴۵ تا ۷۰ سال) شایع هستند. شیمی درمانی علاوه بر جراحی برای درمان این نوع سرطان به کار می رود.
• تومورهای استروما:تومورهای استرومایی از سلول های متصل کننده بافتی ایجاد می شوند که به شکل دهی ساختار تخمدان و تولید هورمون ها کمک می کنند. معمولا تنها یک تخمدان درگیر این نوع سرطان می شود. حدود ۵ تا ۱۰ درصد سرطان های تخمدان از این نوع هستند و بیشتر در بین زنان ۴۰ تا ۶۰ ساله شایع هستند. اغلب جراحی تومور تنها درمان لازم است اما اگر تومور در بدن پخش شده باشد، شیمی درمانی لازم خواهد شد.
• تومور سلول های ژرمینال که در سلول های تولید کننده تخمک رشد می کنند. تومور سلول های ژرمینال نادر هستند و تنها شامل ۱۵% سرطان های تخمدان می شود. این نوع سرطان تخمدان در جوانان به خصوص دختران نوجوان رایج است. اگرچه ۹۰ درصد زنان مبتلا به این نوع سرطان به طور موفقیت آمیزی درمان می شوند، بسیاری از این افراد به طور دائمی نابارور می شوند.
• تومورهای متاستاتیک یا متاستاز سرطان تخمدان:تنها ۵% سرطان های تخمدان به دیگر نواحی بدن گسترش پیدا می کند که نواحی رایج ابتلا به سرطان شامل روده بزرگ، سینه، معده و لوزالمعده هستند.
توده های خوش خیم و غیر سرطانی تخمدان ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- آبسه و عفونت
• فیبروم
• کیست تخمدان
• تخمدان پلی کیستیک
• توده های مرتبط بااندومتریوز
• حاملگی خارج رحمی
از میان توده های تخمدان بزرگتر از ۴ سانتی متر یافت شده در زنانی که هنوز یائسه نشده اند، حدود ۲۰% سرطانی هستند.
از میان توده های یافت شده در زنان یائسه، حدود ۴۵ تا ۵۰ درصد موارد سرطانی هستند.
عوامل افزایش دهنده خطر ابتلا به سرطان تخمدان
علت اصلی سرطان تخمدان ناشناخته است. عوامل زیر موجب افزایش خطر ابتلای شما به سرطان تخمدان می شوند:
- سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان تخمدان
• جهش ژنتیکی مرتبط با سرطان تخمدان مانند BRCA1 و BRCA2
• سابقه ابتلای بهسرطان سینه،سرطان رحم یا سرطان روده بزرگ
• چاقی و اضافه وزن
• استفاده از دارو های درمان ناباروری یا هورمون درمانی
• نداشتن سابقه بارداری
• آندومتریوز
• سابقه کار با پنبه نسوز یا آزبست
• سابقه پرتودرمانی ناحیه لگن
• برخی ویروس ها مخصوصا ویروس هایی که موجب اوریون می شوند
سن بالا نیز یکی از عوامل افزایش دهنده ریسک ابتلا به سرطان تخمدان است. بیشتر موارد سرطان تخمدان پس از یائسگی رخ می دهد.
همچنین ممکن است بدون داشتن هیچ یک از عوامل بالا به این سرطان مبتلا شد. همینطور، داشتن هر یک از این عوامل لزوما به معنی ابتلا به سرطان تخمدان نیست.
علائم اولیه سرطان
تشخیص سرطان رحم به این دلیل دشوار است که اغلب علائم تا مراحل آخر بیماری ظاهر نمی شوند زیرا تا تومور به اندازه کافی رشد نکند و به دیگر اندام ها در شکم فشار نیاورد یا تا هنگامی که سرطان به اندام دوردست نرسد، علائمی وجود نخواهند داشت. همچنین این علائم شبیه به علائم بیماری های دیگری نیز هستند و سرطان اغلب اولین چیزی نیست که در افراد دارای این علائم تصور می شود.
- به هم خوردن نظم قاعدگی
• احساس درد یا فشار در ناحیه لگن - درد در هنگام نزدیکی (آشنایی با همه دلایل درد هنگام رابطه جنسی)
- نفح و ورم شکم
• تکرر ادرار
• یبوست
• آب آوردگی شکم
• کاهش اشتها
• احساس سیری بعد از خوردن کمی غذا
• گاز معده و اسهال
• تهوع و استفراغ
تشخیص سرطان تخمدان
آزمایشات و معاینات زیادی هستند که برای تشخیص سرطان تخمدان در زنان به کار می روند.
- معاینه لگنی:زنان باید سالانه معاینه لگنی انجام دهند تا تخمدان ها توسط پزشک معاینه شوند البته لمس تومورهای کوچک در مراحل اولیه سرطان دشوار هستند.
• سونوگرافی واژینالمی تواند توده های کوچک را شناسایی کند و تشخیص دهد که توده توپر است یا کیست می باشد.
• سیتی اسکن ناحیه لگن و شکم
• آزمایش خونبرای اندازه گیری آنتی ژن سرطان ۱۲۵ (CA-125)
• بیوپسی:بیوپسی در واقع برداشتن نمونه کوچکی از تخمدان و بررسی آن زیر میکروسکوپ است.بیوپسی تنها راهی است که پزشک شما می تواند تایید کند که آیا مبتلا به سرطان تخمدان هستید یا خیر.
مراحل سرطان تخمدان
مرحله سرطان تخمدان بر اساس پیشرفتگی و پخش سرطان در بدن مشخص می شود.
مرحله اول
مرحله اول سرطان تخمدان دارای سه زیر مرحله است:
- در مرحله ۱A،سرطان محدود است و تنها در یک تخمدان وجود دارد.
• در مرحله ۱B، سرطان در هر دو تخمدان وجود دارد.
• در مرحله ۱C، سلول های سرطان در خارج تخمدان نیز وجود دارند.
مرحله دوم
در مرحله دوم، تومور به نواحی لگن رسیده است.
- در مرحله ۲A سرطان به رحم و لوله های فالوپ رسیده است.
• در مرحله ۲B، سرطان به مثانه و روده بزرگ گسترش پیدا کرده است.
مرحله سوم
مرحله سوم سرطان دارای سه زیر مرحله است:
- در مرحله ۳A، سرطان به شکم و غده های لنفاوی شکم نیز رسیده است.
• در مرحله ۳B، سلول های سرطانی در بیرون طحال و کبد یافت می شوند.
• در مرحله ۳C، سلول های سرطانی در شکم یا بیرون کبد و طحال هستند اما هنوز به طحال و کبد نرسیده اند.
مرحله چهارم
در مرحله چهارم، تومور متاستاز داده است و به کبد و ریه هم رسیده است.
- در مرحله ۴A، سلول های سرطانی درون ریه یافت می شوند.
• مرحله ۴B، پیشرفته ترین مرحله سرطان است و سلول های سرطانی به درون طحال و کبد و حتی به اندام دوردستی مانند پوست یا مغز نیز رسیده اند.
درمان قطعی سرطان تخمدان
درمان بستگی به میزان پیشرفت سرطان دارد و احتمالا شامل یکی یا دو تا از روش های درمانی زیر است:
- شیمی درمانی
• پرتودرمانی
• جراحی برای تعیین مرحله سرطان و برداشتن تومور
• هدف درمانی سرطان
• هورمون درمانی
روش های پیشگیری از سرطان تخمدان
هیچ راه تضمینی برای عدم ابتلا به سرطان تخمدان .جود ندارد. با این وجود کارهایی هستند که ریسک ابتلا به این سرطان را کاهش می دهند.
عواملی که می توانند ریسک ابتلا به سرطان تخمدان را کاهش دهند شامل موارد زیر هستند:
- مصرف قرص های ضد بارداری
• شیردهی
• بارداری
• روش های جراحی بر روی اندام های تولید مثل مانندهیسترکتومییا توبکتومی
آیا سرطان تخمدان کشنده است؟
مرگ و میر ناشی از سرطان تخمدان بستگی به مرحله سرطان در زمان تشخیص، سلامت کلی بیمار و پاسخگویی بیمار به درمان دارد. میزان درصد بهبودی افراد در هر مرحله از سرطان در ادامه آورده شده است:
- مرحله اول سرطان تخمدان: ۹۰ درصد
• مرحله دوم سرطان تخمدان : ۷۰ درصد
• مرحله سوم سرطان تخمدان: ۳۹ درصد
• مرحله چهارم سرطان تخمدان: ۱۷ درصد
بررسی و تشخیص سرطان دهانه رحم و سرطان اندومتر و تخمدان
دکتر شهرزاد شعبانی نیا
👩⚕️جراح و متخصص زنان و زایمان و زیبایی زنان
🔰دارای بوردتخصصی
🔰لابياپلاستی/وایتینگ
جهت کسب اطلاعات تماس (آدرس مطب، شماره تماس و …) لطفا کلیک کنید.
بدون دیدگاه