مراقبت های قبل و حین و بعد از بارداری
اگر تصمیم خود را گرفته اید و می خواهید مادر شوید بسیار تصمیم درستی است. اما پیش از آن باید یک یا دو ماه صبر کنید. برای داشتن فرزندی سالم و یک دوره بارداری سالم باید به نکاتی پیش از بارداری توجه کنید.
چند مورد که به شما کمک می کند تا زندگی و بدن خود را آماده ی آوردن فرزند کند را در زیر بیان میکنیم.
داروی فولیک اسید مصرف کنید :
اگر رژیم غذایی مناسبی هم داشته باشید دریافت تمام مواد مغذی از غذا ممکن نیست . طبق مراکز کنترل بیماری مصرف روزانه ۴۰۰ میکروگرم فولیک اسید به مدت ۱ ماه قبل از شروع بارداری یا حین ۳ ماهه اول میتوانید تا ۷۰% بچه ای بدون مشکلات عصبی داشته باشید.
خوردن زیاد نوع خاصی از ویتامین آ می تواند تاثیراتی بر تولد نوزاد شما داشته باشد. هیچ چیزی را سر خود مصرف نکنید و تا مطمئن نیستید محصولی را مصرف نکنید.
نزد دکتر بروید و چک آپ بدید :
در این مرحله پیش دکتر خانوادگی خود بروید و از او بخواهید تا چک آپ کاملی انجام دهد. این چک آپ سابقه خانوادگی ، داروهای مصرفی و سلامت جسمانی شما را بررسی می کند. مصرف بسیاری از داروها در دوران بارداری بسیار خطرناک است و برخی از آنها باید پیش از بارداری عوض شوند زیرا احتمال دارد در بدن مادر رسوب کندو بعدها برای جنین خطرناک باشد.
به مواد مخدر نه بگویید :
اگر سیگاری هستید یا مواد مخدر مصرف می کنید باید آن را ترک کنید. زیرا نتیجه های علمی نشان داده اند که سیگار و مواد مخدر باعث سقط جنین ، زایمان زودرس و نوزادان بسیار کوچک و کم وزن می شود.
البته این را نیز بدانید که تاثیر برخی از داروها و مواد مخدر حتی پس از ترک نیز باقی می مانند. همچنین استفاده از تنباکو روی باروری مادر و کم شدن اسپرم پدر تاثیر دارد. حتی کشیدن گاه و بیگاه سیگار نیز می تواند روی باروری تاثیر بگذارد.
مصرف نوشیدنی های الکلی نیز تاثیر منفی در بارداری دارد و می تواند موجبات مشکلات و ناهنجاری های زایمان و نوزاد شود.
برای خود برنامه ورزشی تایین کنید و آن را دنبال کنید:
برای خود برنامه ورزشی مناسب تعیین کنید و بر اساس آن ورزش را شروع کنید . با این کار می توانید بارداری سالم تری داشته باشید . ورزش کردن به صورتی که کمی هم عرق کنید می تواند در کم کردن استرس پیش از بارداری شما کمک زیادی کند.
برای بالا بردن انعطاف بدن ورزش های کششی یا یوگا انجام دهید. بعد از باردار شدن نیز تمرینات ورزشی خود را ادامه دهید. تمرینات ورزشی سالم و ساده مانند ۳۰ دقیقه پیاده روی یا دوچرخه سواری انجام دهید.
مراقب عفونت ها باشید :
خیلی مهم است که قبل از باردار شدن هیچ گونه عفونتی در بدن نداشته باشید. شما باید از غذاهایی مانند گوشت ، ماهی یا مرغ خام و نیم پز استفاده نکنید زیرا این غذاها می تواند حاوی میکروب ها و باکتری های مضر باشد که باعث بروز بیماری های تغذیه ای و در نتیجه سقط جنین بشود.
حتما قبل از غذا درست کردن دستان خود را بشویید. اگر میخواهید گل کاری انجام بدید حتما از دستکش استفاده کنید تا باکتری های عفونی از خاک نگیرید. حتما مراقب خود باشید تا سرما نخورید. حتما واکسن آنفولانزا بزنید تا به مشکلات پیچیده ای دچار نشوید.
کافئین مصرف نکنید :
تحقیقات نشان داده است که مصرف زیاد کافئین می تواند جذب آهن را که مادر در طول دوران بارداری به آن نیاز دارد کم کرده و خطر مرده به دنیا آمدن نوزاد را افزایش دهد. بنابراین عادت خوردن قهوه ، چای را از سرتان بندازید و کافئین را ترک کنید.
اگر واقعا به ان اعتیاد دارید کم کم آن را کنار بگذارید و بعد از ان متوجه می شوید که شیر داغ با شربت دلخواهتان جایگزین مناسبی برای قهوه می باشد.
به مصرف ماهی توجه کنید :
اگر ماهی دوست دارید حواستان به تغذیتان باشد ماهی منبع اسیدهای امگا۳ است و دارای پروتئین ، ویتامین دی و مواد مغذی دیگری نیز هست اما جیوه نیز دارد و از این جهت خطرناک می باشد.
بهتر است در هنگام مصرف ماهی از ماهی استفاده کنید که جیوه نداشته باشد از ماهی هایی مانند کوسه ف شاه ماهی خالدار و اره ماهی خودداری کنید. همچنین از مصرف ماهی هایی که خودتان پرورش داده اید نیز اجتناب کنید مگر انکه مطمئن باشید که الوده نیستند.
توجه به سابقه پزشکی :
سعی کنید اطلاعاتی در ارتباط با سابقه پزشکی خود و همسرتان بدست اورید و ببینید سابقه ی بیماری ژنتیکی مانند سندروم داون ف کم خونی داسی شکل ، ناهنجاری های خونی و … نداشته باشید.
شما نیز باید بدانید که در بستگان و فامیل خود کسی دچار عقب ماندگی ذهنی یا بیماری جسمی دیگری همچون بیماری های قلبی یا عصبی نباشند.
مراقبت های دوران بارداری شامل موارد زیر می باشد :
ویزیت های منظم دوران بارداری :
- مراقبت های مربوط به سه ماهه اول دوران بارداری
- مراقبت های مربوط به سه ماهه دوم دوران بارداری
- مراقبت های مربوط به سه ماهه سوم بارداری
آزمایشاتی که به پزشک کمک می کند تا در صورت بروز هر مشکل به موقع ان را تشخیص داده و درمان کند. آزمایش ها شامل :
- آزمایش سونوگرافی برای ارزیابی کودک
- آزمایش گلوکز برای بررسی میزان دیابت حاملگی
- بررسی قلب جنین و میزان رشد جنین
- آزمایشات لازم برای بررسی بیماری های منتقله از راه جنسی
- آزمایش های خون مانند RH و ABO
- بررسی نقص های مادرزادی و مشکلات ژنتیکی
عوارض احتمالی بارداری که ممکن است اتفاق بیافتد:
ممکن است مادران در طول بارداری به عوارضی نیز برخورد کنند و پزشک باید در مواجه با آن شما و فرزندتان را تحت مراقبت قرار دهد. این عوارض مانند :
- دیابت دوران بارداری
- فشار خون بالا در دوران بارداری
- تغییرات زودهنگام در رحم
- خونریزی واژینال
- رشد نکردن مناسب جنین
- ابتلای جنینبه اختلالات پزشکی
- بروز اختلال در جفت
وزن گیری مادر :
وزن گیری مادر به معنای رشد صحیح کودک و سلامت زنان در دوران بارداری است که در هر شخصی متناسب با سبک زندگی او پیش از بارداری متفاوت می باشد.
اگر مادری قبل از بارداری اضافه وزن داشته باشد پزشک به او کاهش وزن را توصیه می کند و این کاهش باید زیر نظر پزشک انجام شود.در دوران بارداری باید کالری بیشتری مصرف کنید اما نه اینکه به جای دو نفر غذا بخورید.
وزن گیری نامناسب مادران لاغر در دوران بارداری می تواند خطر های جدی برای جنین داشته باشد. نوزاد مادرانی که در این زمان درست وزن نشده اند نارس یا با وزن کم به دنیا می آیند.
یکی از عمده ترین علت های اضافه وزن یا وزن گیری بیش از حد عادت های غذایی نامناسب مادر است. مصرف مقدار زیادی مواد قندی باعث افزایش وزن سریع مادر می شود.
مراقبت های بعد از بارداری
بعد از اینکه نوزاد متولد شد مادر احساس سبکی دارد ولی به مرحله دیگری قدم گذاشته که می بایست تحت مراقبت های ویژه ای قرار گیرد
بعد از اینکه نوزاد متولد شد مادر احساس سبکی دارد ولی به مرحله دیگری قدم گذاشته که می بایست تحت مراقبت های ویژه ای قرار گیرد . در زمان زایمان مادر خون زیادی را از دست داده و بایستی حتما آن را جبران کند عوامل دیگری مانند بی خوابی های مکرر- اندازه رحم- افسردگی بعد از زایمان- خونریزی و یبوست نیز بعد از زایمان برای مادر به وجود می آید که می بایست حتما به آن ها رسیدگی کامل شود.
حال چند مورد که می بایست بعد از زایمان حتما به آن توجه شود را مورد بررسی قرار می دهیم.
تغذیه بعد از زایمان
اکثریت زنان، در ماه اول بعد از زایمان حدود ۵ الی ۷ کیلوگرم وزن از دست می دهند. این کاهش وزن هم در مادرانی که خود به کودکوشان شیر می دهند و هم مادرانی که برای تغذیه نوزاد از شیر خشک استفاده می کنند اتفاق می افتد . ولی کاهش وزن در زنان غیر شیرده بین نیم الی ۱ کیلوگرم و برای زنان شیرده یک تا ۳ کیلو گرم در هفته می باشد.
لذا زنانی که به تازگی زایمان کرده اند و صاحب فرزند شده اند می بایست در دستور مراقبت های بعد از بارداری خود برنامه تغذیه را نیز گنجانده باشند.
می بایست در دوران بارداری خود حتما مصرف قرص های آهن و کلسیم را در برنامه خود قرار دهند و مواد غذایی دارای پروتیین و فیبر را حتما در برنامه غذایی روزانه خود قرار دهند.
البته می بایست برنامه غذایی مطابق با وزن و شرایط بدنی تان باشد که این امر از طریق پزشک قابل انجام است.
خستگی بعد از زایمان
تعیین اندازه خستگی بعد از زایمان به عوامل گوناگونی مانند طول مدت زایمان – درد – حمایت های خانوادگی و اجتماعی و بی خوابی های پشت سرهم بستگی دارد که در زنان مختلف با هم فرق دارد.
اگر چه این خستگی ها اجتناب ناپذیر است ولی می توان از طریقی شدت آن را کاهش داد ، به عنوان مثال می توان با پیدا کردن هر فرصتی از آن برای خواب و استراحت استفاده کرد.
در دوران بعد از زایمان هفته های اول را مختص مراقبت از خود و نوزادتان قرار دهید و حتما در طول روز سعی کنید کمی بخوابید ( حتی در اندازه چرت زدن).
بازگشت رحم به حالت طبیعی
بعد از زایمان تقریبا ۶ هفته زمان می برد که رحم به حالت اولیه خود بازگردد. بسیاری از زنان بعد از زایمان در ناحیه رحم درد زیادی را احساس می کنند که به دلیل گرفتگی عضلانی می باشد.
برای این که این دردها آرام شود بهتر است به صورت مرتب ادرار کنید تا مثانه تان خالی باشد و یا اینکه روی شکمتان بخوابید.
خونریزی بعد از زایمان
زنان در زمان زایمان و بعد از ان حدودا ۱۰۰۰ میلی لیتر خون از دست می دهند و بدن برای این که این خون از دست رفته را تامین و جبران کند در دوران بارداری بیشتر عمل خونسازی را انجام داده و خون بیشتری تولید می کند.
خانم ها در دو هفته بعد از زایمان دچار لوشیا می شوند ( لوشیا به معنای خونریزی بعد از زایمان است) که این موضوع اصلا نگران کننده نیست و به جز در مواردی که این خونریزی بوی زننده ای داشته باشد که در این صورت نشان دهنده عفونت است.
که در این صورت می بایست حتما به پزشک مراجعه شود.
مراقبت از پرینه
حد بین واژن و مقعد پرینه نام دارد که اگر زایمان طبیعی باشد و به منظور زایمان راحت تر و خروج آسان تر جنین ناحیه فرج (اپی زیوتامی) برش نخورده باشد، احتمال دارد آن ناحیه قرمز و دردناک نیز باشد.
حدود دو الی ۳ هفته زمان لازم است تا محل اپی زیوتامی بهبود یابد. ولی اگر می خواهید روند بهبودی سریعتر باشد می توانید مقداری آب ولرم و بتادین را داخل لگن ریخته و در آن به مدت ۱۵ دقیقه بنشینید.
مقابله با یبوست بعد از زایمان
از انجا که بعد از زایمان مدت زمان زیادی طول می کشد تا روده ها به حالت نرمال خود برگردند لذا عضلات ناحیه شکم ضعیف باقی می مانند که این موارد موجب بروز یبوست می شود.
می بایست حتما در این دوران مایعات بیشتری مصرف کنید و روزانه حدود ۲ لیتر آب بنوشید و همچنین سعی کنید فعالیت ورزشی سبک ماننده پیاده روی را حتما انجام دهید.
مراقبت از دستگاه ادراری
در طی دو الی ۷ هفته اول بعد از زایمان ممکن است نتوانید ادرار خود را نگه دارید و یا بلعکس. راه حل مناسب این است که در این دوران مرتب به دستشویی بروید و ادرار کنید زیرا به این طریق مثانه نیز گشاد نمی شود و چنانچه برای ادرار کردن دچار مشکل شده اید زیاد آب بنوشید.
مقابله با مشکل هموروئید یا بواسیر بعد از زایمان
تقریبا ۳۰ درصد زنان در ۵ هفته اول بعد از زایمان طبیعی دچار بواسیر (هموروئید) می شوند در صورت بروز چنین مشکلی حتما باید به پزشک مراجعه کرد.
مراقبت از زخم زایمان
در زایمان سزارین تقریبا بعد از گذشت ۱۰ روز بخیه ها را می کشند و برای اینکه جای زخم را تمیز کنند از آب و صابون استفاده می کنند و بعد از شستشو محل زخم را کاملا خشک می کنند.
چنانچه جای زخم سزارین دردناک بود می توانید برای تسکین داروهای مسکن مطابق تجویز پزشک استفاده کنید.
ورزش و بازگشت به وزن قبل از بارداری
برای اینکه بعد از زایمان به وزن سابق خود برگردید ( که موجب تسریع بهبودی نیز می شود) می توانید ورزش را دوباره شروع کنید ولی بهتر است ابتدا با پیاده روی شروع کنید و مرحله به مرحله فعالیتتان را افزایش دهید. بهتر است در این زمینه کاملا اصولی گام بردارید و از یک متخصص در زمینه طب ورزشی مشاوره بگیرید و متناسب با نوع زایمان و شرایط بدنی که دارید برنامه ورزشی دریافت کنید.
مراجعات پزشکی
بهتر است زنان جوان و مادرانی که اولین زایمان را داشته اند تا ۵ هفته بعد از زایمان به صورت کاملا منظم به پزشک مراجعه کنند و در مراحل بعد مراجعات می توانند سالانه باشد.
مراقبت های قبل، حین و بعد از زایمان
دکتر شهرزاد شعبانی نیا
👩⚕️جراح و متخصص زنان و زایمان و زیبایی زنان
🔰دارای بوردتخصصی
🔰لابياپلاستی/وایتینگ
جهت کسب اطلاعات تماس (آدرس مطب، شماره تماس و …) لطفا کلیک کنید.
بدون دیدگاه